LIÊN HỆ
Nói đến Phú Quý là nói đến một cụm đảo, cách Phan Thiết 56 hải lý về hướng Đông Nam. Phú Quý có rất nhiều tên gọi trước đây, có lúc thuộc huyện Tuy Phong, có lúc thuộc huyện Hàm Thuận, nay là huyện đảo thuộc tỉnh. Phú Quý, từng là nơi giàu tiềm năng hải đặc sản quý. Bài viết này ghi lại vài loại hải sản, đặc sản của Phú Quý trước đây (nay vẫn còn nhưng lượng không nhiều).
Cá nục sỏi
Là loại cá nằm trong bộ cá nục sồ, xuất hiện ở biển Đông, thích nghi vùng lắm đá ngầm. Ở Phú Quý, cá nục sỏi còn có tên gọi là cá đuôi cờ. Từ tháng 9 – 11 hàng năm là mùa cá nục sỏi. Để đánh bắt cá nục sỏi, ngư dân thường thả chà, sau đó dùng lưới hai – ba vây bên ngoài cội chà để bắt cá. Phú Quý từng có nhiều cội chà hay, thu từ 300 – 500kg cá trong một lần quây lưới. Ngoài ra, có thể dùng ống câu để câu cá nục sỏi. Mỗi ống câu có trên 30m dây cước. Cứ cách 1m dây cước thì mắc 1 lưỡi câu kèm theo một chùm kim tuyến trắng, giả làm mồi câu. Khi dây câu thả xuống nước, do ảnh hưởng của nước chảy và sóng biển, chùm kim tuyến luôn lay động, hút đàn cá nục sỏi bơi lại, đớp mồi và dĩ nhiên sẽ mắc câu. Người câu giỏi, mỗi lần thu dây câu bắt được khá cá.
Cá hồng
Xuất hiện nhiều ở Phú Quý trước đây. Đây là loại cá chuyên ăn cá nhỏ, thích ghi với vùng biển nhiệt đới, sống ở tầng đáy. Con lớn nhất dài tới nửa thước, nặng 5 – 6kg. Cá đẻ trứng từ tháng 3 – 7, tháng 5 thì đẻ rộ. Trước ngày giải phóng, ngư dân đi thuyền ra khỏi đảo 200m, dùng lưới giã, có thể bắt được cá hồng, hoặc cá mú nghé.
Cá dảnh
Có 2 loại cá dảnh ở Phú Quý. Đó là dảnh bông và dảnh vẩy. Cá dảnh, con lớn nhất dài tới 25cm, là loại cá mà nếu đem chế biến nước mắm sẽ được loại nước mắm cao độ đạm, thơm ngon. Cá dảnh còn được phơi khô, làm thức ăn trong những ngày mưa bão.
Cá không xương
Còn có tên gọi là cá lưỡi dong, đặc điểm là mềm như bún. Cá có hình dạng tròn, to bằng cái chén, da nhám, màu vàng pha sọc đen, đôi vi xòe ra như chân ếch, bơi rất nhanh. Bắt được cá lưỡi dong, ngư dân thường bỏ nuôi trong hồ làm cá cảnh.
Cá chào dao
Một giống cá thuộc bộ cá đuối, xuất hiện quanh năm ở Phú Quý. Cá chào dao có hình vuông và dẹp. Con lớn nhất có kích thước như một bộ ván. Da trơn láng, màu nâu sậm, bụng trắng. Cá sống trong vùng có dòng hải lưu nóng ấm… vùi mình trong cát chỉ chừa 2 con mắt và lỗ thở. Ngư dân Phú Quý trước đây đánh bắt cá chào dao bằng lưới vây rút chì, chu vi là 10km. Thỉnh thoảng, ngư dân Phú Quý gặp cảnh “chào dao đóng mẻ”, nghĩa là một đàn chào dao sau khi bị động liền “nhập đất”, con trên đè con dưới, bất động. Khi gặp cảnh đó, ngư dân phải lặn xuống, gỡ từng con rồi đưa lên thuyền. Cá chào dao được xẻ khô, làm thực phẩm.
Cá bò
Có 5 loại cá bò ở biển Phú Quý. Đó lá bò ngừ, bò dẹp, bò hòm, bò gai và bò hút. Cá bò di chuyển từng đàn, ở lưng chừng mặt nước để tìm thức ăn. Từ tháng 2 – 5 là mùa cá bò đẻ. Cá bò có da lưng nhám, gai mọc trên kỳ. Ngư dân đánh bắt cá bò bằng câu tay hoặc lưới giã.
Ốc vú nàng
Phú Quý là giang sơn của các loài nhuyễn thể, trong đó độc đáo hơn cả là ốc vú nàng. Muốn bắt ốc vú nàng, người ta dùng đèn bấm soi vào các khe, kẹt đá chung quanh đảo, bởi ốc thường bám vào đá. Ốc có đường kính chừng 6,8cm, vỏ cứng, hình dáng như đôi vú của người phụ nữ. Vỏ ốc có xà cừ dùng khảm đồ gỗ. Thịt ốc vú nàng làm thành món gỏi rất ngon.
Tôm hùm Phú Quý
Trước đây Phú Quý là nơi có nhiều tôm hùm, đặc biệt là quanh các hòn Đen, hòn Đỏ, hòn Tranh vì bên dưới các hòn này có nhiều đá ngầm, hang hốc, thích hợp cho tôm hùm sinh sống. Ban ngày tôm hùm rúc vào hang, đêm bò ra tìm mồi. Mùa “săn” tôm hùm kéo dài từ tháng 1 – 5.
Để săn bắt tôm hùm, người ta thường mang dây chì bên hông (cho nặng), kính lặn một tròng, găng tay, một chiếc móc câu dài 50cm, vợt lưới, giỏ đựng (đeo bên hông). Vào lúc bình minh trên biển, nước “ấm”, người săn tôm hùm nhảy ùm xuống đáy nước. Khi chân chạm đáy thì nhanh chóng dùng que sắt sục vào các hang, hốc đá, tìm tôm. Trước năm 1975, nghề lặn tôm ở Phú Quý khá thịnh hành, có nhiều ghe lặn. Mỗi ghe lặn thường có 4 – 5 người, năng suất 100kg tôm/ngày. Đa phần người lặn săn bắt tôm đều giỏi bơi lặn và lặn lâu hơn người bình thường. Tôm hùm ngoài phần thịt ngọt, vỏ tôm có thể làm hàng trang trí.
Xem thêm:
Cua huỳnh đế – hải sản tiến Vua ở đảo Phú Quý
Hải sâm Phú Quý – đặc sản xứ đảo