Di tích Nhà Công Quán Côn Đảo

Nhà Công Quán nằm ngay trung tâm thị trấn Côn Đảo, du khách rất dễ dàng tìm đến khu di tích Công Quán trên đường Tôn Đức Thắng, đến tham quan ngôi nhà đã được thực dân Pháp xây dựng từ cuối thế kỉ XIX, với diện tích 150 m2, hiện nay di tích Công Quán đã được trùng tu trong quần thể dinh Chúa đảo. Sang thời Mỹ ngụy, gọi là nhà Công quán hay Câu lạc bộ, cũng là nơi dừng chân của các lữ khách khi đến dây thi hành công vụ.

Nhà Công Quán là nơi đại nhạc sỹ kì tài nước Pháp là Camille saint Saens đã lưu lại tròn một tháng ( 20/3 – 19/4/1895). Trong thời gian gần một tháng ở Côn Đảo ông từng chứng kiến cảnh tù nhân làm khổ sai hàng ngày như: Ngâm mình hàng mấy giờ đồng hồ dưới nước để lấy san hô về nung vôi, làm khổ sai phá đá mở đường, kéo gỗ….Ông không thể hình dung được với sự tra tấn dã man mà người tù vẫn lạc quan như thế, cộng với vẽ đẹp thiên nhiên Côn Đảo mà ông đã cảm nhận được. Khi trở về phòng ông đã thức trắng đêm và hoàn tất chương cuối của vở nhạc kịch “ Brunechilda”. Nổi niềm trăn trở của ông còn lưu lại trong bức thư gởi chúa đảo Jacke… “Ở đâu cái đẹp được tôn trọng, ở đó tội ác bị đẩy lùi, ở đó chẳng cần đến luật pháp”. Nếu có thể, du khách đến đây vào buổi sáng sớm để được ngắm biển Vịnh Côn Sơn thật đẹp khi bình minh vừa thức giấc.

Hiện nay ngôi nhà này được trùng tu trong quần thể của Dinh Chúa đảo. Có lẽ đây cũng là dấu ấn văn minh nhất của nước Pháp còn lưu lại tại hòn đảo ngục tù ngày ấy.

Di tích Công Quán đã được thủ Tướng Chính phủ ký quyết định số 548/QĐ-TTg công nhận là Di tích Quốc gia Đặc biệt vào ngày 10/5/2012.