Hải sâm Phú Quý – đặc sản xứ đảo

Một trong những hải sản giàu giá trị dinh dưỡng, thu hút thực khách là hải sâm Phú Quý – đây cũng là đặc sản xứ đảo này nhiều du khách thường lựa chọn mua về làm quà.

Hải sâm – đặc sản xứ đảo Phú Quý

Hải sâm có nhiều tên gọi khác nhau như đồn đột, đĩa biển, sâm biển… Trong số những loại hải sâm phổ biến mà ngư dân thường đánh bắt là hải sâm trắng, hải sâm đỏ, hải sâm gai… Hải sâm tươi thân hình dài khoảng từ 15 cm trở lên, có lớp thịt dày, mềm, da bên ngoài sần, gai và hơi nhám. Từ sáng sớm, hàng trăm kg hải sâm tươi cập vào bãi Lạch Thế, xã Long Hải. Các cơ sở chế biến thu mua lại, phân loại, ngâm hải sâm vào thùng nước sạch và đưa lên xe chở về lò hấp.

Tại lò hấp hải sâm thôn Tân Hải, xã Long Hải, chúng tôi thấy đôi tay rám nắng thoăn thoắt rạch nhẹ phần bụng hải sâm để giũ bỏ nội tạng, rửa sạch cát. Sau khi làm sạch, hải sâm được luộc với nước sôi; quá trình luộc, không để hải sâm với nước luộc sôi bùng mà chỉ sôi sủi tăm trong 30 phút. Tiếp đó, người luộc vớt hải sâm ngâm vào nước lạnh đến khi nguội, làm ráo nước và muối vào thùng. Sau 3 ngày muối, hải sâm được luộc lại lần thứ 2, muối lại và mang phơi khô hoàn toàn. Khi hải sâm khô, có màu xám đen, nổi muối trắng bên ngoài. Giá dao động từ 1,2 – 1,6 triệu đồng, tùy thuộc loại hoặc chất lượng hải sâm.

Có thể nói, nghề làm hải sâm khô tại Phú Qúy, được hình thành từ rất lâu và hiện hữu qua năm tháng; góp phần giải quyết việc làm, tạo ra sản phẩm đặc trưng có giá trị cao, cải thiện mức thu nhập của người dân.

Cạn kiệt nguồn hải sâm

Bởi giá trị hải sâm mang lại kinh tế cao, dẫn đến sự khai thác quá mức. Đặc biệt thời gian gần đây, ghe tàu khai thác không được nhiều hải sâm nữa.

Cách đây hơn 10 năm, hải sâm có rất nhiều ở vùng biển Phú Quý. Sau một thời gian khai thác quá mức, đặc biệt vài năm gần đây, sản lượng hải sâm ở ngư trường Phú Quý dần cạn kiệt. Đây là tình hình chung của nhiều tỉnh, không riêng gì Phú Quý.

Khi mua hải sâm từ các ghe, tàu đánh bắt, các điểm thu mua phân loại, ngâm hải sâm vào thùng nước sạch và chở về lò hấp. Sau khi rửa sạch cát, làm sạch bên trong bụng, hải sâm được luộc với nước sôi trong 30 phút. Tiếp đó, vớt hải sâm ngâm vào nước lạnh đến khi nguội, làm ráo nước và muối vào thùng. Sau 3 ngày muối, hải sâm được luộc lại lần thứ 2, muối lại và mang phơi khô hoàn toàn. Hải sâm khô có màu xám đen, nổi muối trắng bên ngoài, được tiêu thụ tại các điểm thu mua ở thành phố Hồ Chí Minh, Nha Trang, nhiều nhà hàng.

Trước đây, nguồn hải sâm do các tàu đánh bắt rất nhiều. Hiện, nguồn này đang cạn kiệt. Cơ sở thu mua mỗi tàu khoảng 5 -10 kg, có tàu chỉ được vài con hải sâm. Trung bình mỗi tháng, gia đình anh chuyển vào đất liền khoảng 30 kg hải sâm khô. Với tháng trái mùa, số lượng càng ít hơn. Mặc dù giá thành hải sâm cao, nhưng nhiều người vẫn ưa chuộng. Hải sâm tươi để ngâm rượu hoặc xào nấm, hải sâm khô để dành được lâu và chế biến nhiều món ăn bổ dưỡng.

Từ thông tin trên cho thấy, giá trị kinh tế của hải sâm mang lại khá cao, cũng như nhu cầu của người tiêu dùng, dẫn đến tình trạng khai thác quá mức, làm giảm nguồn lợi quý trong môi trường biển. Để duy trì nguồn lợi và phát triển quy mô sơ chế sản phẩm hải sâm tươi và khô, trước hết chính quyền phối hợp cơ quan liên quan cần hướng dẫn ngư dân nên khái thác hải sâm vào mùa nào, kích cỡ bao nhiêu. Song song đó là quy mô nuôi hải sâm thương phẩm, “cầm tay chỉ việc” chuyển giao quy trình nuôi, hướng dẫn xử lý dịch bệnh trong quá trình nuôi. Bên cạnh đó, khâu quan trọng đảm bảo đầu ra là liên kết với doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường nước ngoài… Một khi giải quyết được các vấn đề trên, sẽ là tiền đề để phát triển nghề nuôi hải sâm thương phẩm, bảo vệ nguồn lợi hải sâm tự nhiên và tạo sự cân bằng cho môi trường sinh thái biển.

Giá bán hải sâm Phú Quý

Trong số những loại hải sâm phổ biến mà ngư dân thường đánh bắt là hải sâm trắng, hải sâm đỏ, hải sâm gai… Giá hải sâm tươi 80.000 – 100.000 đồng/con, tùy loại hải sâm và tùy theo kích cỡ. Riêng hải sâm đỏ, có giá rẻ hơn 50 – 60% so với các loại hải sâm khác, khoảng 40.000 – 60.000 đồng/con. Giá hải sâm khô dao động khoảng 1,2 – 1,6 triệu đồng/kg, tùy từng loại hoặc chất lượng hải sâm. Tuy nhiên có thời điểm, giá trên 2 triệu đồng/kg.