Đền thờ Bà Cô Năm Mạc Mi Cô Hà Tiên

Đền thờ Bà Mạc Mi Cô được khởi công xây dựng vào ngày 11 tháng 01 năm 2011, được khánh thành đưa vào hoạt động ngày 12 tháng 11 năm 2012, tọa lạc tại Công viên Văn hóa Bình San với tổng diện tích là 1.084.31m2 , nằm sát quốc lộ 80, khu phố IV, phường Bình San, thành phố Hà Tiên.

Bà Mạc Mi Cô là con gái thứ năm của Tổng trấn Mạc Thiên Tích và bà Thái Phu Nhân Họ Nguyễn; người đời truyền khẩu tôn xưng Bà Cô Năm. Bà là cháu Nội của Đức khai trấn Mạc Cửu. Mạc Mi Cô sinh năm Canh Ngọ (1750), mất năm 1763. Lúc sinh thời, Bà rất hiếu thảo, hiền hậu, chăm chỉ đèn sách. Bà được ca ngợi nhân từ bác ái, giúp đỡ mọi người. Bà thường có mặt trong việc ủy lạo cứu trợ, an ủi nhân dân khổ lụy vì chiến tranh hay có chiến tranh địch họa. Đức hạnh và lòng nhân ái của người cha Mạc Lệnh Công truyền dạy cho Mạc Mi Cô, người thiếu nữ vừa đẹp người vừa đẹp nết, nổi danh khắp vùng. Nhưng tiếc thay Mạc Mi Cô qua đời sớm, ngày 29 tháng 9 năm Quý Mùi (1763) vào cuối mùa thu. Mọi người vô cùng yêu quý, tiếc thương một tiểu thư bạc mệnh. Mạc Lệnh Công lập ngôi mộ thật hoàn chỉnh, bia đá đề “Tiểu thư Mạc Mi Cô mộ”. Tình yêu của cha và lòng tôn kính của xã hội đã tôn vinh hồn thiêng người trinh nữ. Sau khi qua đời, hồn thiêng trinh nữ đã kết tinh thành sự hiển linh, biểu hiện bằng việc cứu nguy, cứu nạn, tạo được tâm đức trong lòng người dân khắp vùng.

Nhân dân Hà Tiên vô cùng ngưỡng mộ uy linh của Bà, có nguyện vọng lập ngôi đền miếu phụng thờ Bà được trang nghiêm, ấm cúng tạo điều kiện tốt để nhân dân có nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, đây là công trình góp phần chỉnh trang đô thị trong quá trình phát triển và nâng cấp thành phố Hà Tiên trở thành thành phố văn hóa du lịch. Đền thờ Bà Mạc Mi Cô được khởi công xây dựng vào ngày 11 tháng 01 năm 2011, được khánh thành đưa vào hoạt động ngày 12 tháng 11 năm 2012, tọa lạc tại Công viên Văn hóa Bình San với tổng diện tích là 1.084.31m2 , nằm sát quốc lộ 80, khu phố IV, phường Bình San, thành phố Hà Tiên. Phía sau đền thờ là mộ Bà, nằm ở phía tây núi Bình San thuộc Quần thể núi Bình San nơi được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch) xếp hạng là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp Quốc gia theo Quyết định số 100-VH/QĐ, ngày 21 tháng 01 năm 1989. Khu mộ rất kiên cố, đã trãi qua hàng trăm năm nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc cổ Trung Hoa ban đầu.

Hàng năm, cứ đến ngày 29 tháng 9 âm lịch, thành phố Hà Tiên lại long trọng tổ chức lễ giỗ Bà Cô Năm. Lễ giỗ Bà Mạc Mi Cô đã trở thành dịp để mọi người thành tâm khấn nguyện những điều may mắn, tốt đẹp cho gia đình, người thân, cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa. Là một lễ hội văn hóa du lịch lớn, mang sắc thái văn hóa riêng của địa phương. Đây cũng là dịp để nhân dân thành phố Hà Tiên, du khách trong và ngoài tỉnh thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với các bậc tiền nhân, phát huy đạo lý truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, qua đó tiếp tục giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc ta, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.