Cua xe tăng Côn Đảo – loài cua cạn lớn nhất Việt Nam

Tại Việt Nam, rừng ngập mặn thuộc Vườn quốc gia Côn Đảo là nơi duy nhất cua xe tăng sinh sống. Khi trưởng thành, loài cua này có mai dài hơn 10 cm, trọng lượng lên tới 1 kg.

Trên thế giới, cua xe tăng phân bố rất nhiều nơi, tuy nhiên tại Việt Nam, chỉ có rừng ngập mặn thuộc Vườn quốc gia Côn Đảo là nơi duy nhất cua xe tăng sinh sống.

Cua xe tăng là một loài cua cạn khổng lồ thuộc họ Geocarcinidae. Chúng cũng là loài cua cạn lớn nhất tại Việt Nam và bán đảo Đông Dương hiện nay. Cua xe tăng chỉ sinh sống tại khu vực rừng ngập mặn ở Côn Đảo mà không thể sống ở các vùng rừng ngập mặn khác như Cần Giờ, Cà Mau…

Khi trưởng thành, loài cua này có mai dài hơn 10 cm, trọng lượng lên tới 1 kg. Cua xe tăng là loài ăn tạp, đôi càng chắc khoẻ (càng phải to, càng trái nhỏ) đủ sức xé lá và ăn các loài thực vật, các gai trên mai cũng đã tiêu biến hoàn toàn, thích nghi với đời sống trong hang. Hang cua xe tăng có thể sâu đến 2m với đường kính hang 8 – 12 cm.

Cua xe tăng ở Côn Đảo có bản tính nhát người, vừa bò nhanh vừa nấp kỹ nên bắt chúng rất khó. Mặc dù sống trong hang ở trên cạn tại các bãi cát, vùng chân triều hoặc sình pha đá trên mực nước triều, nhưng cua xe tăng phải ra biển Côn Đảo để đẻ trứng vì nhiệt độ nước biển Côn Đảo ổn định và giàu thức ăn, thích hợp cho ấu trùng phát triển.

Vòng đời của ấu trùng trải qua năm giai đoạn. Giai đoạn đầu kéo dài 22 – 25 ngày, sau đó chuyển qua giai đoạn ấu trùng mắt to. Lúc này chúng trôi nổi dưới đại dương cho đến khi hình thái bên ngoài phát triển giống với cua xe tăng trưởng thành. Tuy nhiên, kích cỡ lúc này chỉ vài milimet. Sau đó, cua xe tăng con sẽ tìm đường trở về nguồn nơi tổ tiên chúng sống.

Trên thế giới, cua xe tăng phân bố rất rộng: châu Phi và biển Inđô – Thái Bình Dương, kể cả đảo Fiji. Dân đảo Fiji đã đưa hình loài cua quý hiếm này vào tem thư của đảo quốc. Loài cua xe tăng phân bố rộng nhờ các giai đoạn ấu trùng của loài này chu du trong các vùng nước ấm của đại dương, bị gió dạt sóng xô rồi bằng cách nào đó các cua non lại trở về nguồn.

Ở Việt Nam, duy nhất có vườn quốc gia Côn Đảo, khu vực rừng ngập mặn là có loài cua này. Tuy nhiên lý do vì sao cua xe tăng có thể sống ở vùng ngập mặn Côn Đảo mà không thể sống ở các vùng rừng ngập mặn khác như Cần Giờ, Cà Mau… vẫn là điều khó lý giải.