Ba khía muối và cà xỉu muối Hà Tiên

Khi nói riêng đến ẩm thực Hà Tiên không thể không nhắc đến món mắm Ba Khía và Cà Xỉu muối một món ăn dân dã nhưng để lại ấn tượng khó phai trong lòng du khách khi đã ghé đến Hà Tiên và thưởng thức món ăn này.

“Giàu thì cá thịt rỡ ràng

Nghèo thì cơm mắm lại càng thắm lâu”

Có lẽ món mắm đã trở thành món ăn quá quen thuộc với người dân Miền Tây chân chất hiền hòa nói chung và khi nói riêng đến ẩm thực Hà Tiên không thể không nhắc đến món mắm Ba Khía và Cà Xỉu muối một món ăn dân dã nhưng để lại ấn tượng khó phai trong lòng du khách khi đã ghé đến Hà Tiên và thưởng thức món ăn này.

Ba Khía thuộc loài họ cua, có càng to, là loại còng biển, do có ba gạch ở trên lưng nên được gọi tên là Ba Khía, là loài đặc trưng ở vùng Nam bộ, sống tập trung trong bãi bồi ở vùng nước lợ, nước mặn dưới những tán đước, mắm rậm rạp.

Cách muối Ba Khía

Giá trị kinh tế của con Ba Khía ngày xưa không cao, và chỉ có một cách chế biến duy nhất là muối làm mắm Ba Khía, đây có thể nói là món ăn đặc trưng của miền Tây nói chung và Hà Tiên nói riêng, Ngày nay do nhu cầu ẩm thực gia tăng, Ba Khía được các chuyên gia ẩm thực chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: Ba Khía rang me, Ba Khía rang, Ba Khía luộc…

Nhưng trước đó ở đất này người ta chỉ thuần ăn Ba Khía muối. Cách muối Ba Khía cũng đơn giản giống như cái tên của nó vậy:

Thành phần gồm có: Ba Khía sống, muối, nước, tỏi, ớt, đường,

Thực hiện:

• Ba Khía chọn loại con nhỏ, gạch nhiều (gạch son màu đỏ, gạch bùn màu xám), thịt chắc, không nên chọn con to vì nhiều khả năng sẽ ốp (không chắc thịt). Để chọn Ba Khía, người ta bẻ ngoe, thấy đầy thịt là ngon.
• Pha nước muối đậm đặc trong khạp, Ba Khía sống rửa sạch, cho vào nước muối, muối 10 ngày mang ra, nấu chút nước sôi rửa sơ qua Ba Khía đã muối, tách mai, bỏ yếm, bẻ nhỏ mình Ba Khía muối ra làm nhiều phần nhỏ cho nhanh thấm, dễ ăn.
• Tỏi, ớt, đường giã nhuyễn cho Ba Khía muối đã sơ chế vào, trộn đều hỗn hợp và nêm nếm gia vị sao cho vừa ăn.

Cách dùng món Ba Khía muối

Ba Khía muối đã thành phẩm có thể trộn cùng với xoài, cóc băm sợi như dạng gỏi và ăn kèm với cơm trắng hoặc có thể trộn thêm nước cốt chanh khi mang ra dùng.

Cái ngon của Ba Khía trộn là thấy ngay vị thơm của thịt Ba Khía muối mặn, vị chua của chanh, vị ngọt của đường, vị cay của ớt và vị thơm nồng của tỏi.

Khác với Ba Khía, có thể tìm thấy ở nhiều tỉnh thuộc Miền Tây thì Cà Xỉu lại là món ăn độc quyền hơn chỉ có ở vùng đất này. Cà Xỉu sống tập trung ở môi trường sông, cửa biển, nước lợ, mặn có nhiều ở thị xã Hà Tiên. Giống như sò, Cà Xỉu sống dưới tầng nước bùn, vì thế chúng có râu dài để cắm xuống đất dễ cho việc tìm kiếm thức ăn. Trong ký ức tuổi thơ của tôi vẫn còn loáng thoáng nhớ những ngày còn bé tay cầm giá, xẻn nhỏ theo má và các dì, các chú hàng xóm rủ nhau đến những bãi bồi có sình bùn cận mé biển vào những lúc nước ròng để bắt Cà Xỉu. Cà Xỉu được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như xào mặn, xào khóm… hoặc đem muối để dành ăn dần.

Cách muối Cà Xỉu

Cà Xỉu ngâm nước sạch cho nhả bùn cát, rửa sạch, phân loại phần cọng râu và phần mình thịt, trụng sơ qua nước sôi, vớt ra rổ để ráo.

Nước mắm ngon nấu cùng với đường, bột ngọt nêm nếm sao cho vừa ăn nấu sôi cho hơi sánh lại, nhấc xuống để ấm, giã nhuyễn tỏi ớt cho vào nước mắm đã nấu, cho phần râu và mình Cà Xỉu vào hỗn hợp nước mắm khi còn đang ấm rồi trộn đều, muối khoảng 8 tiếng trở lên là có thể dùng được. Để cọng râu Cà Xỉu ăn được giòn sau khi muối thì đòi hỏi người làm phải có bí quyết và kinh nghiệm riêng.

Cách dùng của Cà Xỉu muối cũng giống như với Ba Khía muối vậy, vị mềm béo ngậy như sữa của phần thit, giòn giòn của cọng hòa quyện cùng với vị thơm của nước mắm ngon, vị chua của chanh, vị ngọt của đường, vị cay của ớt và vị thơm nồng của tỏi đã làm nên một bữa cơm đạm bạc đầm ấm của gia đình cũng như một buổi ăn thịnh soạn vui vẻ trong những chuyến nghỉ dưỡng sẽ để lại hương vị khó quên trong lòng du khách.

Đặc sản Hà Tiên: Ba Khía và Cà Xỉu muối

Ba Khía muối, Cà Xỉu muối đã thành phẩm có thể giữ trong ngăn mát tủ lạnh ăn dần trong khoảng 6 tháng vì vậy thích hợp mua về làm quà cho người thân, bạn bè.

Nếu du khách đã đến Hà Tiên, đừng quên vào quán ăn gọi thêm món Ba Khía muối, Cà Xỉu muối thưởng thức nhằm đa dạng thêm chế độ ẩm thực vùng miền trong những chuyến đi.

Sự hòa quyện giữa Ba dân tộc Kinh – Hoa – Khmer đã làm nên nét phong phú, đa dạng và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng du khách về văn hóa ẩm thực của xứ Hà Tiên.